Wentylacja przemysłowa – czym się charakteryzuje

Wentylacja przemysłowa - czym się charakteryzuje

Wentylacja przemysłowa to system, którego głównym zadaniem jest wymiana powietrza w różnego rodzaju pomieszczeniach przemysłowych. W obiektach tego typu powietrze narażone jest na różne szkodliwe czynniki, takie jak zanieczyszczenia, wilgoć, czy też wahania temperatury, dlatego system wentylacji musi być zaprojektowany indywidualnie do wymagań każdego obiektu. Wentylacja przemysłowa jest niezbędna do zapewnienia bezpiecznych i komfortowych warunków pracy w różnorodnych branżach. Pozwala także na ochronę procesów produkcyjnych przed niepożądanych wpływem zanieczyszczeń na gotowe produkty czy półfabrykaty. 

Funkcje wentylacji przemysłowej

Wentylacja przemysłowa pełni szereg istotnych funkcji, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników oraz ochronę ich zdrowia, ale również na efektywność procesów technologicznych. Oto najważniejsze najważniejsze z nich:

  1. Usuwanie zanieczyszczeń – wentylacja efektywnie eliminuje szkodliwe substancje, pyły i opary chemiczne oraz minimalizuje ich stężenie w powietrzu, chroniąc zdrowie pracowników.
  2. Regulacja temperatury i wilgotnościsystemy wentylacyjne utrzymują optymalne parametry klimatyczne w obiektach przemysłowych. Wspierają regulację temperatury i poziomu wilgotności, co wpływa na wydajność pracy, komfort pracowników  oraz ochronę maszyn.
  3. Dostarczenie świeżego powietrza – zapewnienie stałego dopływu świeżego powietrza poprzez odpowiednią wentylację, zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się dwutlenku węgla i innych szkodliwych gazów.
  4. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się niebezpiecznych substancji – w sytuacjach awaryjnych, takich jak wyciek szkodliwych substancji czy  chemikaliów, wentylacja przemysłowa pomaga w szybkim usunięciu zagrożeń u źródła i minimalizuje ryzyko narażenia pracowników na kontakt z niebezpiecznymi materiałami.

Budowa wentylacji przemysłowej

Ze względu na ilość funkcji jaką musi spełniać wentylacja przemysłowa w obiektach o dużej powierzchni, składa się ona przeważnie z systemu wentylacji bytowej i przeciwpożarowej. Pierwsza z nich odpowiedzialna jest za prawidłową cyrkulację powietrza, w tym doprowadzenie go w świeżej/ chłodnej postaci, usuwanie zanieczyszczeń i kontrolowanie stężenia dwutlenku węgla. Z kolei system wentylacji przeciwpożarowej odpowiada za bezpieczeństwo podczas pożarów, ograniczając rozprzestrzenianie się toksycznych gazów i dymów w trakcie jego trwania. Umożliwia tym szybką ewakuację osobom znajdującym się w strefie objętej zagrożeniem. 

Rodzaje wentylacji przemysłowej

W zależności od potrzeb i rodzaju procesów technologicznych, w obiektach przemysłowych stosuje się różne typy wentylacji. Można je podzielić ze względu na zasięg oddziaływania oraz sposób działania systemu wentylacyjnego w budynku. 

Podział ze względu na zasięg oddziaływania:

  • Wentylacja strefowa – bazuje na odciągach miejscowych i za zapewnia wyizolowanie i przewietrzenie konkretnych miejsc w obiekcie, takich jak np.  stref pakowania, lakierni czy spawalni.
  • Wentylacja miejscowa – umieszcza się ją przy urządzeniach, bądź stołach roboczych, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się szkodliwych substancji w pomieszczeniu.

Podział ze względu nas sposób działania:

  • Wentylacja naturalna – cyrkulacja powietrza jest wynikiem naturalnych procesów, aczkolwiek może być stosowana tylko miejscach, gdzie nie są używane substancje niebezpieczne dla zdrowia pracowników lub takie co mogą wywołać pożar.
  • Wentylacja mechaniczna – dopływ i wymiana powietrza w obiekcie przemysłowym zachodzą poprzez wymuszenie tych procesów przez specjalne urządzenia. Wyróżniamy trzy jej rodzaje:
  1. Wywiewna – usuwają zużyte powietrze z określonych miejsc pracy lub całej hali, korzystając z lokalnych odciągów, wentylacji ogólnej wywiewnej lub wywietrzników.
  2. Nawiewna – doprowadzają świeże powietrze do wnętrza budynku za pomocą scentralizowanego systemu wentylacji nawiewnej lub indywidualnych urządzeń, które wymieniają i uzdatniają powietrze w całym pomieszczeniu.
  3. Wywiewno-nawiewna – zapewniają cyrkulację powietrza w całym obiekcie przemysłowym, wykorzystując wentylatory do wytwarzania przepływu powietrza, dostarczając świeże powietrze z zewnątrz i pozbywają się zużytego wyprowadzając je poza budynek.
  •  Wentylacja hybrydowa – wentylacja naturalna jest wspomagana przez mechaniczną.

Miejsca zastosowania systemów wentylacji przemysłowej

Wentylacja przemysłowa znajduje zastosowanie w wielu gałęziach gospodarki, które posiadają zróżnicowane wymogi dotyczące jakości powietrza i warunków pracy. Najczęściej spotykana jest w takich budynkach jak: hale produkcyjne, magazyny, warsztaty czy laboratoria. Systemy wentylacji przemysłowej wyróżniają się szerokim wachlarzem funkcji, dlatego stosuje się je w następujących branżach:

  • przemysł drzewny, 
  • przemysł lotniczy, 
  • przemysł gumowy, 
  • przemysł farmaceutyczny, 
  • przemysł spożywczy,
  • przemysł metalurgiczny i wielu innych.

Wymogi, które musi spełniać wentylacja przemysłowa

Wentylacja przemysłowa musi być zgodna z licznymi normami prawnymi i technicznymi, które są określone przez polskie oraz europejskie przepisy. Jest to konieczne w celu zapewnienia odpowiednich i przede wszystkim bezpiecznych warunków pracy w obiektach przemysłowych.  Oto główne wymagania, które musi spełniać taka wentylacja:

Wymiana powietrza

  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) nakazuje, aby systemy wentylacyjne w zakładach pracy były projektowane w taki sposób, aby zapewniały stałą wymianę powietrza, która zagwarantuje nie przekroczenie wartości NDS wszelkich substancji szkodliwych, (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650, z późniejszymi zmianami).
  • Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – to średnia wartość stężenia fizycznego czynnika szkodliwego dla zdrowia pracownika, którego oddziaływanie w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru pracy nie powoduje zmian w stanie zdrowia pracownika i jego  przyszłych pokoleń. Według przepisów (Dz.U. 2002 nr 217 poz. 1833), pracodawca musi zapewnić takie warunki, aby stężenie to nie było przekraczane.

Wentylacja awaryjna

  • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719) – wymaga, aby wentylacja awaryjna w obiektach przemysłowych działała niezawodnie w przypadku wystąpienia pożaru lub innych awarii. Jej zadaniem jest szybkie i skuteczne usuwanie dymu i szkodliwych gazów.
  • Wymóg instalacji systemów wentylacyjnych ATEX (Dyrektywa 2014/34/UE), który reguluje wentylację w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, musi zostać zastosowany w branżach, szczególnie tych, które pracują z substancjami toksycznymi lub wybuchowymi. 

Odciągi miejscowe

W miejscach, gdzie zachodzą procesy technologiczne, na skutek których zachodzi miejscowa emisja substancji toksycznych o niedopuszczalnym stężeniu, bądź uciążliwym zapachu, należy stosować odciągi miejscowe współpracujące z wentylacją ogólną, tak aby zapewniały one warunki pracy zgodne z przepisami BHP.

Hermetyzacja procesów produkcyjnych

Hermetyzacja pomaga spełniać normy dotyczące czystości powietrza oraz jakości produktów zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP). Według wymogów wszelkie urządzenia czy części, które mogą wydzielać toksyczne pyły, gazy lub opary powinny być zhermetyzowane, a jeśli jest to niemożliwe do zrealizowania, wówczas takie maszyny muszą zostać wyposażone w wyciągi miejscowe

Kierunek przepływu powietrza

Nie należy kierować strumienia powietrza bezpośrednio na stanowisko pracy, a wentylacja przemysłowa nie powinna przyczyniać się do powstawania przeciągów oraz powodować wyziębienia czy przegrzewania się pomieszczeń pracy.

Temperatura powietrza nawiewanego i wewnętrznego

  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) określa wymagania dotyczące temperatury w pomieszczeniach pracy w zależności od jej rodzaju. Ogólnie nie powinna ona  być niższa 14°C, a w miejscach, gdzie nie jest to możliwe z uwagi na względy technologiczne, minimalna temperatura nie może przekroczyć 18°C (dla lekkiej pracy fizycznej).
  • Norma ISO 14644 – określa dodatkowe regulację dotyczące warunków pracy w czystych pomieszczeniach w branżach, w których wymagana jest precyzyjna kontrola temperatury, np. w farmacji. 

Odzyskiwanie ciepła

  • Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiena o wydajności 2000m³/h musi być wyposażona w urządzenie do odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego, którego skuteczność wynosić będzie co najmniej 50% lub zastosować w nim recyrkulacje, gdzie ilość powietrza zewnętrznego nie będzie mniejsza niż 10% ogólnej ilości wymienianego powietrza. 

Korzyści z wentylacji przemysłowej

Bezpieczeństwo i zdrowie pracowników

Jedną z najważniejszych korzyści wynikających ze stosowania wentylacji przemysłowej jest poprawa bezpieczeństwa oraz zdrowia pracowników. Dzięki skutecznemu systemowi wentylacji usuwane są szkodliwe zanieczyszczenia, które mogą powodować problemy zdrowotne takie jak: podrażnienia układu oddechowego, alergie czy nawet choroby zawodowe. Stały dopływ świeżego powietrza pomaga poprawić koncentrację, eliminuje objawy zmęczenia, co przekłada się na zwiększoną na efektywność pracy.

Przedłużenie żywotności sprzętu i instalacji

Regularne usuwanie pyłów, oparów i innych zanieczyszczeń z powietrza zmniejsza ryzyko osadzania się szkodliwych substancji na maszynach, urządzeniach i systemach produkcyjnych. W ten sposób wentylacja przemysłowa chroni sprzęt przed nadmiernym zużyciem, korozją czy awariami. Pozwala również na utrzymanie odpowiednich warunków klimatycznych, co jest szczególnie istotne w branżach wymagających precyzyjnej kontroli środowiska pracy, takich jak przemysł farmaceutyczny, spożywczy czy elektroniczny. Wpływa to na wydłużenie żywotności sprzętu oraz redukcję kosztów związanych z naprawami czy wymianą. Poprawnie wentylowane pomieszczenia minimalizują ryzyko przegrzewania się maszyn, wpływając na stabilność produkcji i jakość produktów. 

Zwiększona efektywność pracy

Poprawa jakości powietrza w miejscu pracy skutkuje lepszym samopoczuciem pracowników. Optymalna temperatura, poziom wilgotności oraz odpowiednie stężenie tlenu sprzyjają poprawie wydajności, a także redukują zmęczenie i stres. Dzięki temu pracownicy są bardziej skoncentrowani i zdolni do efektywnej pracy przez dłuższy czas.

Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpożarowego

Prawidłowo zaprojektowana wentylacja przemysłowa odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Systemy wentylacyjne pomagają odprowadzać wszelkie produkty spalania, co w momencie wystąpienia pożaru umożliwia szybszą ewakuację pracowników oraz zmniejsza ryzyko rozprzestrzenienia się ognia. Wentylacja zapobiega również gromadzeniu się łatwopalnych oparów i pyłów, które mogą stwarzać strefę zagrożoną wybuchem.

Ochrona środowiska

Nowoczesne systemy wentylacji przemysłowej pomagają  w redukcji emisji szkodliwych substancji do atmosfery, co pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. Poprzez zastosowanie odpowiednich filtrów i systemów oczyszczania, wentylacja przemysłowa minimalizuje poziom oddziaływania obiektów na otoczenie, wspierając działania proekologiczne i zrównoważony rozwój.

Wentylacja przemysłowa jest kluczowym elementem infrastruktury każdego zakładu. Nie tylko wpływa na poprawę warunków pracy, ale również oddziałuje na bezpieczeństwo i efektywność procesów. Wprowadzenie odpowiednich rozwiązań wentylacyjnych zgodnych ze wszelkimi przepisami i normami, zapewnia przyjazne środowisko pracy, co z kolei przekłada się na wyższe standardy procesów oraz dbałość o zdrowie i bezpieczeństwo pracowników.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *